Jak wypłacić dywidendę? Modelowanie wypłat dywidendy z zysku spółki
Mateusz Laska / 07 sierpnia 2025 / 9 min czytania
Mateusz Laska / 07 sierpnia 2025 / 9 min czytania
Oceń artykuł:
Dywidenda, czyli część zysku przypisana akcjonariuszom, stanowi ważny czynnik wpływający na atrakcyjność danej spółki na rynku kapitałowym. W obliczu silnie zmieniającego się środowiska gospodarczego i finansowego zdolność do prognozowania dywidendy może być niezwykle cenna dla inwestorów. Zwłaszcza tych, którzy dążą do optymalnego zarządzania swoim portfelem, co wiąże się z właściwym prognozowaniem wypłat dywidendy. Z artykułu dowiesz się m.in., jak wypłacić dywidendę i jakie są zasady w przypadku spółek z o.o.
Czym jest dywidenda? Zasady wypłaty dywidendy w spółce
Dywidenda to część zysku netto spółki, którą walne zgromadzenie decyduje się wypłacić akcjonariuszom jako wynagrodzenie za zainwestowany kapitał. Dywidendę najczęściej wypłaca się raz w roku, zwykle po zakończeniu roku obrotowego i zatwierdzeniu sprawozdania finansowego.
Dzień wypłaty dywidendy to moment faktycznego przekazania środków. W przypadku spółek z o.o. ustala się go za pomocą uchwały wspólników lub podczas walnego zgromadzenia. Jeśli nie zostanie określony konkretny termin, wtedy dywidendę wypłaca się niezwłocznie po dniu dywidendy, który jest dniem ustalenia prawa do jej otrzymania.
W przypadku spółek akcyjnych termin wypłaty dywidendy nie może przekroczyć trzech miesięcy od tzw. dnia dywidendy.
Warto dodać, że prawo do otrzymania środków dotyczy jedynie uprawnionych do dywidendy akcjonariuszy, którzy w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku posiadają jej akcje. Dywidenda jest wypłacana zarówno w formie pieniężnej, jak i świadczeń niepieniężnych, a jej wysokość i termin ustala walne zgromadzenie akcjonariuszy.
Jest to jedno z najważniejszych praw majątkowych akcjonariuszy, które odzwierciedla sukces finansowy spółki.
Wypłata dywidendy w obcej walucie
Wypłata dywidendy w walucie obcej jest możliwa, choć zgodnie z ustawą o rachunkowości wartość dywidendy ustala się w polskich złotych, czyli w walucie krajowej, w której prowadzone są księgi rachunkowe spółki.
Kwota dywidendy netto, pomniejszona o należny podatek, jest następnie przeliczana na wybraną walutę obcą, zwykle według kursu średniego NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wypłatą. Jest to najczęściej stosowana metoda eliminująca ryzyko powstania różnic kursowych.
Różnice kursowe mogą jednak powstać po stronie spółki, zwłaszcza jeśli wypłata jest realizowana z rachunku walutowego – są one traktowane jako odrębne zdarzenia księgowe i wpływają na koszty lub przychody podatkowe firmy.
Wypłata zaliczki na poczet dywidendy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wypłata dywidendy
Wypłata dywidendy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jest procesem wymagającym spełnienia kilku kluczowych warunków. Przede wszystkim konieczne jest sporządzenie sprawozdania finansowego.
Jeśli spółka podlega obowiązkowi badania sprawozdania finansowego, musi ono również uzyskać pozytywną opinię biegłego rewidenta. Ważne jest również, aby spółka dysponowała zyskiem z ostatniego roku lub z lat ubiegłych.
Następnie musi się odbyć zgromadzenie wspólników, podczas którego podejmą oni uchwałę o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego oraz uchwałę o podziale zysku, w tym o wypłacie dywidendy.
Zaliczka na poczet dywidendy jest możliwa do wypłaty, jeśli są spełnione następujące warunki:
- umowa spółki przewiduje taką możliwość,
- spółka osiągnęła zysk wykazany w sprawozdaniu finansowym sporządzonym za poprzedni rok obrotowy,
- suma wypłaconych zaliczek nie przekracza połowy zysku netto.
Wypłata dywidendy w spółce z o.o. – finansowe aspekty
Kwota dywidendy za dany rok obrotowy obejmuje niepodzielone zyski z lat ubiegłych, a także środki przeniesione z kapitałów zapasowego i rezerwowych utworzonych z zysku, które mogą być przeznaczone do podziału.
Po ustaleniu tej kwoty należy ją pomniejszyć o wartość niepokrytych strat, wartość udziałów własnych oraz o te środki, które zgodnie z umową spółki powinny być przeznaczone z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitał zapasowy lub rezerwowy. Taki proces zapewnia, że spółka może wypłacić dywidendę zgodnie z przepisami oraz zasadami finansowymi, które w niej obowiązują.
Wypłata dywidendy a ujemne kapitały w spółce
Dywidendy nie można wypłacić w przypadku ujemnych kapitałów w spółce z o.o. Ujemne kapitały własne oznaczają, że zobowiązania spółki przekraczają wartość jej aktywów.
W takiej sytuacji wypłata dywidendy jest zabroniona ze względu na zasadę ochrony kapitału zakładowego. Przepisy wyraźnie zakazują wszelkich wypłat wspólnikom, ponieważ priorytetem jest wyrównanie powstałych strat.
Wypłata dywidendy a podatek
Wypłata dywidendy wspólnikowi podlega opodatkowaniu. Podatek od dywidendy jest istotnym elementem rozliczeń podatkowych, który wymaga uwzględnienia zarówno krajowych przepisów, jak i umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Dywidenda generuje przychód dla odbiorcy, niezależnie od tego, czy jest to osoba fizyczna czy prawna, a więc od dywidendy należy opłacić podatek.
Podlega ona zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu w wysokości 19%, który płatnik (spółka wypłacająca dywidendę) pobiera u źródła i przekazuje do urzędu skarbowego. Stawka ta dotyczy zarówno osób fizycznych, jak i prawnych, które są odbiorcami dywidendy.
Podatek dochodowy w wysokości 19% jest naliczany od całej kwoty przychodu z dywidendy, bez możliwości pomniejszenia o koszty uzyskania przychodu. Termin opłacenia podatku przypada do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu wypłaty dywidendy.
Polityka dywidendy. W jakiej formie można wypłacić dywidendę?
Polityka dywidendy to strategiczne podejście, jakie firma przyjmuje w zakresie wypłacania dywidend dla swoich akcjonariuszy, czyli wspólników spółki, którzy dysponują jej akcjami. Decyzje dotyczące polityki dywidendy mają istotne znaczenie dla zarządzania kapitałem spółki oraz jej reputacji na rynku.
Jak wspominaliśmy, dywidenda może być wypłacana w różnych formach. Najczęściej spotykaną formą wypłaty jest wypłata gotówkowa, gdzie akcjonariusze otrzymują pieniądze z zysku spółki. Inną opcją jest wypłata dywidendy w formie niepieniężnej, czyli w postaci dodatkowych akcji.
Możliwa jest też wypłata dywidendy w formie rzeczowej – poprzez przekazanie określonych składników majątkowych, np. nieruchomości, maszyn, surowców czy akcji innych spółek. Oczywiście pod warunkiem, że statut spółki na to zezwala.
W zależności od sytuacji finansowej i celów spółki, dywidenda może być podzielona na dwie główne kategorie: dywidendy zwykłe i specjalne. Zwykła to wypłaty z zysku spółki, które są powszechnie oczekiwane przez akcjonariuszy. Natomiast dywidendy specjalne to wypłaty, które przekraczają typowe dywidendy zwykłe i są zazwyczaj powiązane z określonymi zdarzeniami.
W niektórych przypadkach firmy mogą wypłacać dywidendy wyższe niż zysk zatrzymany, co oznacza, że dywidenda jest wypłacana z zasobów kapitałowych spółki. Przykładem takiej sytuacji są dywidendy likwidacyjne, które mają miejsce w przypadku likwidacji podmiotu po spłacie wszystkich zobowiązań spółki.
Firmy decydują się na takie działanie, gdy decydują się na zamknięcie działalności lub sprzedaż znaczącej części aktywów. Polityka wypłacania dywidend różni się też w zależności od kraju. Polska powszechna praktyka mówi o tym, że dywidenda może być wypłacona co pół roku lub rok.
Dodatkowo, kwota zysku przeznaczona do podziału między wspólników nie może być wyższa niż zysk za ostatni rok obrotowy, powiększony o nierozdzielone zyski z poprzednich lat oraz o środki przeniesione z kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału.
Miary dywidendy. Jak obliczyć wysokość dywidendy?
W modelowaniu dywidendy istnieje kilka istotnych wskaźników, które pomagają zrozumieć stosunek pomiędzy wypłatą dywidendy a zyskiem spółki oraz stopień retencji zysków. Do kluczowych wskaźników należą: DPS, DY, DPR.
| Wskaźnik | Opis |
|---|---|
|
Dywidenda na akcje (DPS) |
Wskaźnik DPS odnosi się do kwoty dywidendy wypłacanej przez spółkę podzielonej przez liczbę akcji w obiegu. DPS mierzy, ile dywidendy przypada na jedną akcję i informuje inwestorów o kwocie, jakiej mogą oczekiwać na jedną akcję w przypadku wypłaty dywidendy. |
|
Stopa dywidendy (DY) |
Wskaźnik DY odnosi się do stosunku między DPS a ceną jednej akcji. Jest to procentowy wskaźnik, który mierzy, jaką część wartości rynkowej jednej akcji stanowi dywidenda wypłacana przez spółkę. Stopa dywidendy daje inwestorom wyobrażenie o zwrocie z inwestycji w postaci dywidendy w stosunku do ceny akcji. |
|
Współczynnik wypłaty dywidendy (DPR) |
Wskaźnik DPR odnosi się do stosunku między DPS a zyskiem na jedną akcję (EPS). Wskaźnik ten mierzy, jaki procent zysku wypracowanego przez firmę jest przeznaczony na wypłatę dywidendy. Wyższy współczynnik wypłaty dywidendy oznacza, że większa część zysku jest przekazywana jako dywidenda. Niższy współczynnik wskazuje na większe zatrzymywanie zysków w spółce. |
Wykup własnych akcji jako alternatywa dla dywidendy
Wykup własnych akcji stanowi alternatywny sposób alokacji kapitału dla firm, zwłaszcza w krajach, gdzie wypłata regularnej dywidendy jest powszechna.
Główne zasady:
- wykup własnych akcji powoduje, że wraz ze spadkiem liczby dostępnych akcji, udział posiadaczy akcji, którzy nie sprzedali swoich udziałów, wzrasta. To oznacza, że ci, którzy zdecydowali się nie sprzedawać, posiadają większy udział w spółce, co może być korzystne dla długoterminowych akcjonariuszy,
- podniesienie zysku na akcję (EPS) – umorzenie akcji własnych prowadzi do redukcji całkowitej liczby akcji. W rezultacie wypracowany zysk netto jest rozdzielany na mniejszą liczbę akcji, co skutkuje zwiększeniem wskaźnika EPS (zysku na akcję).
Dlaczego skup akcji przez spółkę może być korzystniejszy dla inwestora?
Inwestor otrzymujący dywidendę musi jeszcze odprowadzić podatek od zysków kapitałowych, co prowadzi do zmniejszenia wartości otrzymanej dywidendy.
Jednak w przypadku skupu akcji przez spółkę i podniesienia ich wartości, niejako kwestia podatku zostaje pominięta. Zamiast otrzymywać dywidendę, inwestor pozostaje posiadaczem akcji, których wartość wzrasta.
Wzrost wartości akcji nie jest jednak opodatkowany, dopóki inwestor nie sprzeda swoich akcji i nie osiągnie zysku z tej transakcji. Dlatego skup akcji przez spółkę może być korzystniejszy dla inwestora, który preferuje reinwestowanie środków z dywidendy.
Warto jednak zaznaczyć, że korzyści związane ze skupem akcji zależą od efektywności samego skupu oraz od ogólnej sytuacji rynkowej. Skup akcji może wpływać na popyt i podaż na rynku, a zwiększenie wartości akcji nie jest gwarantowane.
Wykorzystanie modelowania dywidendy w wycenie firmy
Wykorzystanie modelowania dywidendy w wycenie firmy opiera się na metodzie zdyskontowanych dywidend, która stanowi alternatywę dla wyceny spółki metodą dochodową zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF).
Ta metoda skupia się na wpływach uzyskiwanych przez właścicieli przedsiębiorstwa, a dywidendy, a nie przepływy pieniężne, są kategorią ekonomiczną podlegającą dyskontowaniu. Jest to podejście dochodowe do wyceny, podobnie jak metoda DCF, i umożliwia bezpośrednie uwzględnienie korzyści finansowych dla akcjonariuszy.
Dzięki temu modelowanie finansowe staje się narzędziem pozwalającym na dokładniejszą wycenę firmy z perspektywy inwestorów.
W najczęściej stosowanym podejściu, zakładającym stały wzrost wypłacanych dywidend, procedura wyceny przebiega w następujący sposób:
- Najpierw należy oszacować wysokość dywidendy płatnej za dany rok, opierając się na zysku wypracowanym w bieżącym okresie.
- Następnie określa się średnioroczne tempo wzrostu dywidend.
- Kolejnym krokiem jest oszacowanie stopy dyskontowej, która odzwierciedla koszt kapitału własnego i umożliwia wyznaczenie obecnej wartości planowanych dywidend.
- Na koniec oblicza się wartość obecną prognozowanych dywidend, stosując metodologię szacowania renty wieczystej, przy założeniu, że podmiot będzie funkcjonować bezterminowo, używając wcześniej ustalonej stopy dyskontowej.
Więcej informacji o związku pomiędzy modelowaniem finansowym a wyceną firmy znajdziesz w artykule: Model finansowy – wycena przedsiębiorstwa.
Podsumowanie
Znajomość mechanizmów związanych z dywidendą oraz polityką dywidendową spółki jest kluczowa dla prognozowania jej przyszłych wypłat. Umiejętność modelowania finansowego, w tym prognozowania dywidendy pozwala inwestorom na lepsze zarządzanie swoimi portfelami inwestycyjnymi.
Wypłata dywidendy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga spełnienia określonych warunków, takich jak sporządzenie i zatwierdzenie sprawozdania finansowego oraz uzyskanie pozytywnej opinii biegłego rewidenta, jeśli to konieczne. Wtedy może nastąpić podział zysku w formie wypłaty dywidendy.
W przypadku ujemnych kapitałów wypłata dywidendy jest zabroniona ze względu na konieczność ochrony kapitału zakładowego. Ponadto, wypłata dywidendy podlega opodatkowaniu, co jest istotnym elementem rozliczeń podatkowych zarówno dla osób fizycznych, jak i prawnych.
Oferujemy bezpłatne konsultacje
Porozmawiaj o wycenie
Mateusz Laska
Biegły sądowy, Doradca
Inwestycyjny, MPW
Biegły sądowy, Doradca Inwestycyjny, MPW
Mateusz Laska
- Biegły sądowy przy Sądzie Okręgowym w Warszawie z zakresu wyceny przedsiębiorstw
- Doradca Inwestycyjny nr 570
- Makler Papierów Wartościowych nr 2931
Specjalizuje się w wycenie przedsiębiorstw, modelowaniu finansowym, badaniu due diligence, analizie funduszy inwestycyjnych, emitentów akcji i obligacji, ze szczególnym naciskiem na sektor deweloperski/budowlany oraz branżę pożyczkową/windykacyjną. W dotychczasowej karierze zawodowej odpowiedzialny za badanie zdolności kredytowej emitentów, strukturyzowanie transakcji oraz kontakt z inwestorami instytucjonalnymi (TFI, OFE). Aktualnie właściciel Corporate Mind Sp. z o.o. – firmy konsultingowej, która świadczy usługi finansowe dla przedsiębiorstw. Poprzednio dyrektor ds. Inwestycji w jednym z wiodących domów maklerskich na polskim rynku kapitałowym, gdzie nadzorował oraz koordynował transakcje kapitałowe o wartości ponad 600 mln w latach 2018 – 2023.
