Model finansowy przedsiębiorstwa: jak działa modelowanie kosztów finansowania?
Mateusz Laska / 21 sierpnia 2025 / 8 min czytania
Mateusz Laska / 21 sierpnia 2025 / 8 min czytania
Oceń artykuł:
Model finansowy przedsiębiorstwa to nie tylko arkusz z liczbami, ale praktyczne narzędzie do podejmowania trafniejszych decyzji finansowych i inwestycyjnych. Dzięki umiejętnemu modelowaniu kosztów finansowania możesz lepiej przewidywać wydatki związane z pozyskiwaniem kapitału i skroić strategię pod realne potrzeby swojej firmy. Model finansowy daje możliwość precyzyjnej prognozy, porównania różnych scenariuszy i zwiększenia efektywności zarządzania kapitałem. Sprawdź, jak dzięki temu narzędziu możesz zwiększyć przewagę konkurencyjną swojego biznesu.
Model finansowy – co to takiego?
Model finansowy to narzędzie ułatwiające planowanie finansowe i bieżące monitorowanie sytuacji przedsiębiorstwa. Jest dopasowany do indywidualnych potrzeb oraz specyfiki branży. Modelowanie kosztów finansowania obejmuje analizę różnych czynników, które wpływają na koszty pozyskiwania kapitału.
Wśród tych czynników znajdują się m.in. poziom i struktura zadłużenia, ryzyko rynkowe, ratingi kredytowe, polityka monetarna czy koszty odsetek. Modelowanie tych czynników pozwala na identyfikację głównych determinant kosztów finansowania i ich wzajemnych zależności.
Poprzez analizę i prognozowanie kosztów finansowania firmy mogą dokonywać lepszych decyzji inwestycyjnych, optymalizować swoją strukturę finansową i osiągać większą efektywność w zarządzaniu zasobami finansowymi.
Model finansowy przedsiębiorstwa –
z czego się składa?
Model finansowy przedsiębiorstwa składa się przede wszystkim z trzech kluczowych sprawozdań finansowych: rachunku zysków i strat, bilansu oraz rachunku przepływów pieniężnych.
Dobry model finansowy powinien uwzględniać:
- założenia – bazujące na historycznych danych finansowych oraz prognozowanych trendach, np. sprzedaży, wydatkach, inwestycjach kapitałowych, kosztach, inflacji czy stopach procentowych,
- wielkości finansowe – w tym przychody, koszty, wyniki finansowe (np. operacyjny, EBIT, EBITDA) oraz zadłużenie finansowe. Modelowanie kosztów obejmuje koszty stałe, zmienne i jednorazowe, a także wydatki na realizację projektów, koszty pozyskania klienta oraz wydatki marketingowe i sprzedażowe,
- horyzont czasowy – obejmujący zazwyczaj kilka lat, z okresem bazowym wynoszącym miesiąc, co pozwala na monitorowanie bieżących wyników i wczesne identyfikowanie problemów finansowych,
- analiza sprawozdań finansowych – która obejmuje rachunek zysków i strat (przychody ze sprzedaży, koszty, amortyzacja, wynik operacyjny), bilans (środki trwałe, należności, zapasy, gotówka, zobowiązania, kredyty) oraz rachunek przepływów gotówkowych (z działalności operacyjnej, finansowej, inwestycyjnej),
Warto dodać, że model finansowy powinien być dynamiczny, aby umożliwiać zmianę założeń i dostosowywać się do zmieniających się warunków rynkowych, np. regulacji podatkowych czy kosztów surowców.
W jakim celu tworzy się model finansowy?
W poniższej tabeli znajdziesz najważniejsze cele, dla których tworzy się model finansowy przedsiębiorstwa oraz ich charakterystykę.
| Cel tworzenia modelu finansowego przedsiębiorstwa | Opis |
|---|---|
| Prognozowanie finansowe i planowanie | Model finansowy pozwala przewidzieć wyniki finansowe firmy na przyszłość, przygotować prognozy sprawozdań finansowych oraz zaplanować działania, np. realizację inwestycji lub spłatę kredytu. |
| Wsparcie decyzji strategicznych i operacyjnych | Model umożliwia analizę różnych scenariuszy biznesowych, ocenę ryzyka, testowanie założeń oraz symulację wpływu zmian na kondycję finansową firmy, co pomaga w podejmowaniu przemyślanych decyzji. |
| Optymalizacja struktury finansowania | Poprzez analizę kosztów finansowania i ich determinantów firma świadomie kształtuje optymalne połączenie kapitału własnego i obcego, co wpływa na obniżenie kosztów i zwiększenie rentowności. |
| Pozyskiwanie finansowania zewnętrznego | Model finansowy służy jako podstawa do negocjacji z inwestorami, bankami oraz partnerami biznesowymi, dostarczając transparentnych i wiarygodnych danych finansowych. |
| Kontrola budżetu i zarządzanie kosztami | Model pozwala na precyzyjne budżetowanie, monitorowanie wydatków oraz identyfikację obszarów wymagających poprawy lub optymalizacji. |
Jak widzisz, opracowanie modelu finansowego zapewnia kompleksowe spojrzenie na sytuację finansową firmy. Umożliwia skuteczne planowanie, zarządzanie ryzykiem oraz podejmowanie lepszych decyzji biznesowych, które są oparte na danych, a nie na intuicji czy wyobraźni.
Struktura finansowania przedsiębiorstwa – analiza
Optymalna struktura finansowania to cel, do którego firma powinna dążyć. Polega ona na ustaleniu właściwego poziomu zadłużenia, który minimalizuje średnią ważoną kosztu kapitału (WACC, ang. Weighted Average Cost of Capital).
Jak jednak określić ten optymalny poziom? To zależy od indywidualnych cech firmy, warunków panujących w branży oraz dostępności różnych źródeł finansowania. W firmach z doświadczeniem, które mają stabilne dochody i ugruntowaną pozycję na rynku, koszt długu jest zazwyczaj niższy.
Oznacza to, że takie firmy mogą korzystać z większego zadłużenia, co przyczynia się do poprawy rentowności kapitału własnego. Jednym z modeli, który odzwierciedla tę zależność, jest model Du Ponta. Według niego zwrot z kapitału własnego (ROE – ang. Return on Equity) zależy od marży zysku operacyjnego (ROS – ang. Return on Sales), wskaźnika obrotu aktywami i dźwigni finansowej.
Wskaźnik ROE (Return on Equity) to miara rentowności kapitału własnego. ROE informuje o tym, jaki procent zysku firma generuje w stosunku do jej kapitału własnego. Jest obliczany jako iloraz zysku netto do kapitału własnego i wyrażany w procentach.
Z kolei wskaźnik ROS (Return on Sales) mierzy rentowność sprzedaży. Informuje on o tym, jaki procent zysku firma osiąga w stosunku do swojego przychodu ze sprzedaży. Oblicza się go jako iloraz zysku netto do przychodów ze sprzedaży i również wyraża się w procentach.
Wskaźnik obrotowości aktywami ogółem mierzy, jak skutecznie firma wykorzystuje swoje aktywa w procesie generowania przychodów. Im wyższy wskaźnik, tym bardziej efektywnie to robi i osiąga większe obroty.
Wyższy ROS oznacza, że firma osiąga większy procentowy zysk na sprzedanym towarze, podczas gdy wyższy ROE informuje o większej stopie zwrotu z kapitału własnego. Natomiast rosnący wskaźnik obrotowości aktywami ogółem wskazuje na zwiększającą się aktywność firmy na rynku i bardziej efektywne wykorzystanie jej aktywów.
Poprawa struktury finansowania jest szczególnie istotna dla dojrzałych spółek, ponieważ może przyczynić się do wzrostu wartości firmy, a tym samym do wyceny przedsiębiorstwa. Poprawa bilansu między kapitałem własnym a kapitałem obcym również może mieć pozytywny wpływ na wycenę przedsiębiorstwa.
Warto jednak pamiętać, że koszt długu rośnie zazwyczaj wraz z większym poziomem zadłużenia. Wyższe ryzyko, które wynika z większej ilości wierzycieli, może prowadzić do narzutu kosztów. Dlatego istotne jest znalezienie równowagi między korzyściami a kosztami związanych z zadłużeniem. Proces ten ujmowany jest jako element modelu finansowego.
Więcej na ten temat znajdziesz we wpisie: Model finansowy w wycenie przedsiębiorstwa.
Model finansowy jako narzędzie do planowania finansowania wzrostu
Modelowanie finansowe stanowi nieodzowny element procesu podejmowania decyzji finansowych przez przedsiębiorstwa. Jednym z narzędzi, które można wykorzystać do określenia dodatkowych środków finansowych potrzebnych do sfinansowania wzrostu firmy jest równanie przyrostu netto aktywów (AFN).
Głównym celem równania AFN jest ustalenie, ile dodatkowych środków finansowych firma musi pozyskać, np. za pomocą emisji akcji, zaciągnięcia kredytów lub generowania większych zysków, aby pokryć swoje rosnące potrzeby kapitałowe).
Po ustaleniu dodatkowych środków finansowych wymaganych przez firmę zgodnie z równaniem AFN, następnym krokiem jest identyfikacja i oszacowanie kosztów związanych z różnymi opcjami finansowania biznesu. Równanie AFN może stanowić więc punkt wyjścia dla modelowania kosztów finansowania, pomagając w określeniu dodatkowych środków finansowych wymaganych przez firmę.
Dodatkowe niezbędne środki finansowe oblicza się, odejmując od prognozowanego wzrostu aktywów wartość samoistnego wzrostu zobowiązań bieżących niefinansowych oraz dodatkowe zyski zatrzymane. Otrzymujemy w ten sposób kwotę, która jest potrzebna do sfinansowania wzrostu aktywów. Samo modelowanie aktywów trwałych jest osobnym zagadnieniem, które ujmowane jest w modelu finansowym.
Możemy na przykład założyć, że firma produkcyjna planuje rozszerzyć swoją działalność poprzez zakup nowych maszyn i urządzeń. Aby oszacować dodatkowe środki finansowe potrzebne do sfinansowania tego wzrostu, firma może skorzystać z równania AFN.
Przyjmując, że prognozowany wzrost aktywów wynosi 500 000 zł, samoistny wzrost zobowiązań bieżących niefinansowych wynosi 200 000 zł. Idąc dalej, dodatkowe zyski zatrzymane wynoszą 100 000 zł, czyli firma może użyć równania AFN, które jest przedstawione jako:
AFN = prognozowany wzrost aktywów – samoistny wzrost zobowiązań niefinansowych – dodatkowe zyski zatrzymane = 500 000 zł – 200 000 zł – 100 000 zł = 200 000 zł
Wynik równania AFN w tym przypadku wynosi 200 000 zł, co oznacza, że firma potrzebuje dodatkowych 200 000 zł, aby sfinansować swój planowany wzrost.
Jak modelować koszty finansowania? Prognoza i biznesplan
W dalszej kolejności firma może przejść do modelowania kosztów finansowania, aby ocenić różne opcje finansowania, które są dla niej dostępne. Na przykład, może zbadać koszty pożyczek bankowych, emisji obligacji lub pozyskania kapitału od inwestorów zewnętrznych.
Analiza różnych źródeł finansowania pozwala też szczegółowo oszacować ich koszty, m.in. oprocentowanie czy prowizje. Następnie możesz ocenić wpływ tych kosztów na rentowność Twojej firmy, konkretne wskaźniki finansowe czy też wycenę biznesu.
Na podstawie analizy kosztów finansowania można podjąć decyzję o optymalnej strukturze finansowania działalności firmy. Na przykład, jeśli koszty długu są stosunkowo niskie, firma może zdecydować się na większe zadłużenie w celu sfinansowania swojego wzrostu.
Trzeba jednak wspomnieć, że równanie AFN nie precyzuje, w jaki sposób ten wzrost ma być rozłożony. Jak wspominaliśmy, może on być realizowany poprzez wzrost zadłużenia, jeśli firma ma możliwość zaciągnięcia długu. Alternatywnie, jeśli firma nie może się zadłużać, wtedy może rozważyć emisję nowych akcji w celu pozyskania środków potrzebnych do sfinansowania swojego wzrostu.
Jest ono użyteczne w kontekście planowania finansowego i oceny potrzeb kapitałowych. Pomaga przedsiębiorstwu oszacować, ile dodatkowego kapitału będzie musiało pozyskać, aby zaspokoić swoje rosnące potrzeby inwestycyjne.
Jednocześnie równanie AFN daje elastyczność co do sposobu pozyskania tych środków, uwzględniając różne opcje finansowania danej firmy. Warto zauważyć, że równanie AFN skupia się na strukturze finansowania, ale nie określa szczegółowo, jakie konkretne decyzje finansowe należy podjąć. To zależy bowiem od strategii i celów firmy.
Koszty finansowania w obszarze modelowania finansowego
Modelowanie kosztów finansowania ma znaczenie dla skutecznego zarządzania finansami przedsiębiorstwa. Przede wszystkim pozwala ono lepiej zrozumieć i przewidzieć koszty związane z pozyskiwaniem kapitału.
Analiza różnych czynników wpływających na te koszty, np. struktury zadłużenia, ryzyka rynkowego, ratingów kredytowych czy polityki monetarnej, pozwala firmom na podejmowanie bardziej przemyślanych decyzji inwestycyjnych i finansowych.
Podsumowanie
fektywne modelowanie kosztów finansowania to fundament, na którym opiera się nowoczesny model finansowy przedsiębiorstwa. Zastosowanie tego narzędzia pozwala firmom na świadome i elastyczne planowanie dalszego rozwoju. Model finansowy przedsiębiorstwa to klucz do lepszej kontroli kosztów i budowania długofalowej stabilności.
Oferujemy bezpłatne konsultacje
Porozmawiaj o wycenie
Mateusz Laska
Biegły sądowy, Doradca
Inwestycyjny, MPW
Biegły sądowy, Doradca Inwestycyjny, MPW
Mateusz Laska
- Biegły sądowy przy Sądzie Okręgowym w Warszawie z zakresu wyceny przedsiębiorstw
- Doradca Inwestycyjny nr 570
- Makler Papierów Wartościowych nr 2931
Specjalizuje się w wycenie przedsiębiorstw, modelowaniu finansowym, badaniu due diligence, analizie funduszy inwestycyjnych, emitentów akcji i obligacji, ze szczególnym naciskiem na sektor deweloperski/budowlany oraz branżę pożyczkową/windykacyjną. W dotychczasowej karierze zawodowej odpowiedzialny za badanie zdolności kredytowej emitentów, strukturyzowanie transakcji oraz kontakt z inwestorami instytucjonalnymi (TFI, OFE). Aktualnie właściciel Corporate Mind Sp. z o.o. – firmy konsultingowej, która świadczy usługi finansowe dla przedsiębiorstw. Poprzednio dyrektor ds. Inwestycji w jednym z wiodących domów maklerskich na polskim rynku kapitałowym, gdzie nadzorował oraz koordynował transakcje kapitałowe o wartości ponad 600 mln w latach 2018 – 2023.
