Wycena biznesu w praktyce – na czym polega wycena przedsiębiorstwa?
Mateusz Laska / 03 września 2025 / 8 min czytania
Mateusz Laska / 03 września 2025 / 8 min czytania
Oceń artykuł:
Wycena biznesu to kluczowy element dla każdego przedsiębiorcy, który chce świadomie zarządzać wartością swojej firmy. Znając realną wartość przedsiębiorstwa, możesz podejmować lepsze decyzje – zarówno dotyczące rozwoju, sprzedaży, jak i pozyskiwania kapitału. Proces wyceny firmy opiera się na analizie finansowej i rynkowej, dostosowanej do specyfiki Twojej działalności.
Wycena biznesu – definicja
Wycena przedsiębiorstwa to proces określania wartości przedsiębiorstwa na podstawie różnych metod analizy finansowej i rynkowej, mający na celu ustalenie realnej wartości firmy w danym momencie. Polega ona na oszacowaniu wartości przyszłych dochodów (przepływów pieniężnych), wartości majątku albo porównaniu firmy z podobnymi podmiotami na rynku – w zależności od wybranej metody wyceny.
W praktyce wycena firmy jest niezbędna przy transakcjach kupna-sprzedaży, pozyskiwaniu finansowania, ocenach zdolności kredytowej, postępowaniach sądowych, czy planowaniu strategicznym.
Proces wyceny przeprowadza się zgodnie ze standardami wyceny, czyli zbiorem zasad, wytycznych i ram metodycznych, który ułatwia przeprowadzenie spójnej, wiarygodnej i rzetelnej wyceny firm. Dotyczy to również zorganizowanych części przedsiębiorstwa.
W Polsce najważniejszym dokumentem w tym zakresie jest Krajowy Standard Wyceny Specjalistyczny „Ogólne zasady wyceny przedsiębiorstw”, opracowany przez Polską Federację Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych (PFSRM). Znajdziesz tam Powszechne Krajowe Zasady Wyceny (PKZW).
Wycena wartości przedsiębiorstwa – jak wygląda proces wyceny?
Praktyczny proces wyceny przedsiębiorstw zaczyna się od rozmowy ze zlecającym wycenę na temat charakterystyki spółki oraz jej sytuacji finansowej. Na tym etapie właściciel przedstawia ogólne informacje na temat działalności firmy, jej struktury organizacyjnej oraz podstawowych danych finansowych, w tym majątku firmy.
Następnym elementem jest omówienie potrzeb i celu wyceny, co pozwala lepiej dostosować proces wyceny do celu, w jakim jest sporządzana. W kolejnym kroku analizowane są publicznie dostępne dokumenty finansowe, np. raporty roczne, sprawozdania finansowe czy dane z rejestrów publicznych.
Te informacje dostarczają wstępnych danych na temat kondycji finansowej spółki. Równocześnie właściciel zbiera i dostarcza niezbędne dokumenty, m.in. najnowsze sprawozdanie finansowe, tabele amortyzacyjne czy szczegółowy opis działalności spółki.
Dopiero po zebraniu wszystkich potrzebnych informacji i dokumentów można przystąpić do właściwego procesu wyceny. Ten etap obejmuje szczegółową analizę finansową, ocenę majątku przedsiębiorstwa oraz analizę rynku i konkurencji. Wyceniający może wtedy zastosować odpowiednie metody wyceny, takie jak metoda dochodowa, majątkowa czy porównawcza.
Działań prowadzących do stworzenia wyceny jest znacznie więcej, pozostałe są jednak ściśle związane z danym przedsiębiorstwem oraz branżą, w której działa.
Metody wyceny przedsiębiorstw
Wybór odpowiedniej metody wyceny przedsiębiorstwa stanowi kluczowy element w procesie oszacowania wartości firmy, który zależy od specyfiki firmy oraz dostępnych danych.
Wycena przedsiębiorstwa metodą majątkową polega na wycenie aktywów i pasywów firmy, co pozwala na oszacowanie jej wartości netto. W ramach tej grupy metod bardzo często wykorzystywana jest metoda skorygowanych aktywów netto (SAN).
Wycena przedsiębiorstwa metodą dochodową opiera się przede wszystkim na prognozie przyszłych przepływów pieniężnych oraz ich zdyskontowaniu do wartości obecnej. Najczęściej stosowanym modelem jest metoda DCF, która skupia się na analizie przyszłych przepływów pieniężnych, dostarczając informacji na temat zdolności firmy do generowania dochodów w przyszłości.
Z kolei wycena przedsiębiorstwa metodą porównawczą polega na zestawieniu firmy z podobnymi przedsiębiorstwami notowanymi na giełdzie, co jest szczególnie użyteczne w przypadku branż o dużej ilości dostępnych danych porównawczych.
Powinieneś wiedzieć, że wyceniający przed przystąpieniem do wyceny wybiera metodę, która będzie właściwa zarówno dla samej firmy, jak i celu przeprowadzenia wyceny.
Wycena biznesu w praktyce – jak wycenić wartość firmy?
Wycena przedsiębiorstwa jest procesem, który wymaga nie tylko teoretycznej znajomości metod, ale także umiejętności ich zastosowania w zróżnicowanych branżach. Branże są bardzo różne, a spółki w tych samych sektorach często różnią się między sobą pod względem operacyjnym, finansowym i organizacyjnym.
Dlatego wyceniający musi posiadać szerokie kompetencje ogólne oraz głębokie zrozumienie specyfiki różnych rynków. W trakcie wyceny konkretnej spółki zawsze pojawiają się pytania dotyczące jej funkcjonowania, modelu biznesowego oraz specyficznych cech branży, w której działa.
Pierwszym krokiem jest zebranie danych i analiza sytuacji finansowej firmy, w tym dokumentacji księgowej, sprawozdań finansowych, informacji o aktywach niematerialnych oraz działalności operacyjnej.
Następnie wyceniający musi zrozumieć specyfikę branży oraz otoczenie rynkowe firmy, co obejmuje analizę konkurencji, trendów rynkowych i potencjalnych ryzyk. Każda spółka ma swoje specyficzne aspekty, a sposobów prowadzenia działalności jest na tyle dużo, że zapoznanie się przez wyceniającego ze specyfiką danej firmy jest nieodzownym elementem tego procesu.
Przy stosowaniu wybranych metod wyceny firm często należy dostosować teoretyczne założenia dotyczące firmy poprzez odniesienie ich do specyfiki danego przedsiębiorstwa. W przypadku metody dochodowej konieczne jest przygotowanie szczegółowych prognoz finansowych, które realistycznie odzwierciedlają przyszłe przepływy pieniężne Twojej firmy.
Metoda majątkowa wymaga dokładnego oszacowania wartości aktywów i pasywów, co często wiąże się z przeprowadzeniem dodatkowych wycen, np. nieruchomości czy sprzętu. Metoda porównawcza, choć teoretycznie prosta, w praktyce może być trudna do zastosowania w branżach, gdzie brakuje odpowiednich danych porównawczych.
Kolejnym ważnym aspektem jest uwzględnienie wartości niematerialnych i prawnych, takich jak reputacja firmy, relacje z klientami i dostawcami oraz know-how, które mogą znacząco wpływać na wycenę całego przedsiębiorstwa.
W razie potrzeby uwzględnia się wycenę wartości marki jako składnika przedsiębiorstwa. W praktyce wycena przedsiębiorstwa to proces złożony i skomplikowany, podczas którego wyniki wstępnych analiz mogą prowadzić do potrzeby dalszego zgłębiania określonych obszarów działalności firmy.
Wszystkie te działania prowadzą do sporządzenia kompleksowego raportu z wyceny przedsiębiorstwa, który zawiera analizy, wybrane metody wyceny oraz uzasadnienia dla przyjętych założeń. Dzięki temu raport z wyceny firmy staje się nie tylko narzędziem do określenia wartości firmy, ale także cennym źródłem informacji dla właścicieli, inwestorów i potencjalnych nabywców.
Przykłady pytań zadawanych podczas wyceny spółki
Poniżej znajduje się ogólny zestaw pytań, które może zadać firma wyceniająca spółki:
| Obszar | Pytania |
|---|---|
|
Cel wyceny |
Jaki jest cel wyceny? Czy jest to sprzedaż firmy, pozyskanie inwestora, restrukturyzacja, czy inny? |
|
Model biznesowy |
Jak wygląda model biznesowy firmy? Jak generowane są przychody i jakie są główne koszty? |
|
Wielkość firmy |
Ile osób zatrudnia firma? Jakie są główne działy i ich liczebność? |
|
Struktura właścicielska |
Jak wygląda struktura właścicielska firmy? Kto jest właścicielem przedsiębiorstwa? |
|
Struktura i sposoby finansowania |
Jakie są obecne metody finansowania firmy? Jakie są plany dotyczące przyszłego finansowania? |
|
Dane finansowe |
Czy są dostępne sprawozdania finansowe podmiotu gospodarczego? |
|
Dodatkowe pytania zależne od metody wyceny |
Pytania dotyczące prognoz w metodzie dochodowej |
|
|
Pytania dotyczące modelu biznesowego w metodzie porównawczej |
|
|
Pytania dotyczące bilansu w metodzie majątkowej |
Pytania zadawane w celu przeprowadzenia profesjonalnej wyceny firmy obejmują szeroki zakres tematów, które pomagają uzyskać pełny obraz działalności przedsiębiorstwa. Na początku kluczowe jest określenie celu wyceny – czy jest to sprzedaż, pozyskanie inwestora czy restrukturyzacja.
Następnie konieczne jest szczegółowe opisanie modelu biznesowego firmy, aby zrozumieć, jak generowane są przychody oraz jakie są główne koszty działalności. Wielkość firmy, w tym ilość zatrudnianych pracowników, daje wyceniającym pojęcie o skali operacji i potencjalnym wpływie na wartość spółki. Struktura właścicielska oraz sposoby i plany finansowania to kolejne istotne zagadnienia, które pokazują, kto kontroluje firmę oraz jak zarządza się jej zasobami finansowymi.
Dane finansowe, takie jak sprawozdania finansowe, są niezbędne do przeprowadzenia analizy finansowej i oceny kondycji finansowej firmy. W zależności od dobranej metody wyceny, mogą być wymagane dodatkowe, bardziej szczegółowe pytania.
Na przykład, przy metodzie dochodowej, wyceniający może pytać o prognozy przyszłych przepływów pieniężnych, a przy metodzie majątkowej – o specyfikę pozycji bilansowych. Ogólnie rzecz biorąc, pytania te pomagają firmie wyceniającej uzyskać kompleksowy i dokładny obraz działalności spółki, co jest kluczowe dla rzetelnej i profesjonalnej wyceny.
Podsumowanie
Wycena biznesu to proces wieloetapowy, który wykracza poza proste przeliczenia finansowe i wymaga dogłębnej analizy specyfiki przedsiębiorstwa oraz jego otoczenia rynkowego. Rzetelne podejście do wyceny spółki stanowi solidny fundament do realizacji celów strategicznych i zarządzania wartością firmy.
Niezależnie od motywacji – sprzedaży, pozyskania inwestora czy rozwoju firmy – profesjonalna wycena daje przewagę na konkurencyjnym rynku.
Oferujemy bezpłatne konsultacje
Porozmawiaj o wycenie
Mateusz Laska
Biegły sądowy, Doradca
Inwestycyjny, MPW
Biegły sądowy, Doradca Inwestycyjny, MPW
Mateusz Laska
- Biegły sądowy przy Sądzie Okręgowym w Warszawie z zakresu wyceny przedsiębiorstw
- Doradca Inwestycyjny nr 570
- Makler Papierów Wartościowych nr 2931
Specjalizuje się w wycenie przedsiębiorstw, modelowaniu finansowym, badaniu due diligence, analizie funduszy inwestycyjnych, emitentów akcji i obligacji, ze szczególnym naciskiem na sektor deweloperski/budowlany oraz branżę pożyczkową/windykacyjną. W dotychczasowej karierze zawodowej odpowiedzialny za badanie zdolności kredytowej emitentów, strukturyzowanie transakcji oraz kontakt z inwestorami instytucjonalnymi (TFI, OFE). Aktualnie właściciel Corporate Mind Sp. z o.o. – firmy konsultingowej, która świadczy usługi finansowe dla przedsiębiorstw. Poprzednio dyrektor ds. Inwestycji w jednym z wiodących domów maklerskich na polskim rynku kapitałowym, gdzie nadzorował oraz koordynował transakcje kapitałowe o wartości ponad 600 mln w latach 2018 – 2023.
